Met de opkomst van de industriële chemie en de wens om de voedselveiligheid in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog te waarborgen, zijn pesticiden al vele jaren de voorkeursmethode voor de producenten om plagen te bestrijden. De laatste jaren is hun toxiciteit, die schadelijk is voor de menselijke gezondheid en het milieu, door wetenschappers aangewezen en maakt de consumenten bang. Maar de gewasverliezen door insecten, schimmels en onkruid zijn echter nog steeds aanzienlijk, waardoor het voor de meeste landbouwers moeilijk is om deze fytosanitaire producten op te geven.
Dus waarom en hoe kunnen we “nee” zeggen tegen pesticiden?

Fytosanitaire producten die niet alles te behagen hebben…

De toxiciteit van deze chemische stoffen is nu goed vastgesteld. Als onderdeel van de beroemde familie van hormoonontregelaars heeft de WHO ook veel pesticiden, zelfs toegelaten, geclassificeerd als kankerverwekkend, mutageen en giftig voor de voortplanting. Dit is niet alleen beangstigend voor de consumenten die residuen kunnen inslikken, maar ook voor de boeren die ze behandelen en inhaleren als ze worden toegepast. Het water dat als drinkwaterbron wordt gebruikt, is vaak verontreinigd. Terwijl insecticiden het verdwijnen van wilde en gedomesticeerde bijen,  insecten in het algemeen, vogels en vleermuizen veroorzaken, draagt herbiciden bij aan de onvruchtbaarheid en erosie van de bodem, en vervuilen ze allemaal de atmosfeer.

In Frankrijk heeft het ANSES 32 stoffen in de lucht geïdentificeerd die nader moeten worden onderzocht. Frankrijk en België zijn de enige landen in Europa die campagnes voeren om pesticiden in de lucht te meten. Via de door BeeOdiversity opgezette BeeOmonitoring zijn in 2020 15 van deze stoffen gevonden in pollenanalyses. Sommige van deze stoffen, zoals captan die een breedwerkende fungicide is, zijn aangetroffen in concentraties die de maximale residulimieten overschrijden.

Een kwestie die centraal staat in de Europese wetgeving

Voor alle duidelijkheid, de databank voor bestrijdingsmiddelen van de Europese Unie bevat een lijst van goedgekeurde of verboden werkzame stoffen, en de Europese Commissie stelt ter bescherming van de gezondheid van mens en dier maximale residulimieten van bestrijdingsmiddelen in voedingsmiddelen vast. Het Europese Green Deal definieert ook duurzame landbouw als een van de centrale actieterreinen, en de strategie “van boer tot bord” omvat maatregelen om het gebruik ervan tegen 2030 met 50% te verminderen, een doelstelling die moeilijk te halen zal zijn als er nu geen actie wordt ondernomen!