BeeOdiversity : biomonitoring in 2021

In de loop van 2021 is meer dan 100.000 ha geëvalueerd, wat gevolgen heeft voor bijna 3 miljoen mensen. Aanvankelijk waren wij vooral aanwezig in België en Frankrijk, maar onze diensten strekken zich nu ook uit tot meer dan 10 Europese landen (Duitsland, Engeland, Bulgarije, Polen, enz.), de Verenigde Staten en Afrika.
Van de diversiteit van de planten tot de concentraties van verontreinigende stoffen (bestrijdingsmiddelen, zware metalen, polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s), dioxines en furanen, enz.), zijn dit jaar duizenden analyses uitgevoerd.

Onze collega’s de bijen

Met ons meetinstrument, BeeOmonitoring, dat is gebaseerd op natuur en technologie, kunnen wij grote gebieden bestrijken (+/- 700ha). De bijen verzamelen monsters uit de omgeving door tot 4 miljard bloemen per jaar per korf te bezoeken. Het seizoen 2021 was in de meeste regio’s waar onze projecten plaatsvinden moeilijk voor de bijen als gevolg van de weersomstandigheden, maar dit heeft onze trouwe collega’s er niet van weerhouden het stuifmeel te verzamelen dat nodig is voor de analyses. Bovendien bedraagt de bijensterfte in alle projecten samen in 2021 minder dan 10%.

De kwaliteit van de biodiversiteit

Alle stuifmeelkorrels die door bijen in hun omgeving worden verzameld vormen de voedseldiversiteit van bijen maar ook een belangrijke indicator van de plantenbiodiversiteit die in het gebied aanwezig is. In totaal werden tijdens het seizoen 554 verschillende plantensoorten geïdentificeerd. Op elk grondgebied maakt deze plantendiversiteit het mogelijk de kwaliteit van de habitat te evalueren.
In de loop van het jaar werden enkele opmerkelijke soorten ontdekt, met name de beenbreek (Narthecium ossifragum (L.) Huds.), een klein geelbloemig plantje dat typisch is voor veengebieden, moerassen en vochtige heidevelden, bistorta (Bistorta officinalis Delarbre) met zijn lange roze bloemen in een aar, die met een beetje geluk in vochtige weiden kan worden aangetroffen, maar meer algemeen is in de bergen, of de kruidwilg (Salix herbacea L.), een dwergboompje van niet meer dan 10 cm hoog dat in koude gebieden voorkomt.
De stuifmeelanalyses maken het ook mogelijk invasieve plantensoorten te identificeren, één van de vijf oorzaken van de achteruitgang van de biodiversiteit wereldwijd. De vier meest geïdentificeerde invasieve soorten zijn: de vlinderstruik (Buddleja davidii Franch.), die ondanks zijn naam schadelijk is voor bestuivers, reuzenbalsemien (Impatiens glandulifera Royle), fluweelboom (Rhus typhina L.) en laurierkers (Prunus laurocerasus L.). Deze sterk dispersieve soorten vestigen zich ten koste van de plaatselijke flora en veroorzaken zo een verlies aan plaatselijke biodiversiteit.
Tenslotte worden via palynologische analyses nieuwe gewassen ontdekt die in onze streken opkomen, zoals hennep (Cannabis sativa L.), sorghum (Sorghum sp. Moench) en boekweit (Fagopyrum esculentum Moench).

Verontreiniging door landbouw

Bijen kunnen langs verschillende wegen aan bestrijdingsmiddelen worden blootgesteld. Bijen komen in contact met pesticiden door bestuiving van behandelde gewassen of akkerranden, zoals onkruid, bloemenstroken of naburige gewassen. Het is ook mogelijk dat een neerslag in de lucht wordt gemaakt, als de bij aan het foerageren is op het moment van sproeien.

Tijdens het seizoen 2021 werden meer dan 300 analyses van bestrijdingsmiddelen uitgevoerd en 78% van de monsters bevatte ten minste één werkzame stof. Veel monsters bevatten ook meer dan één werkzame stof, soms in concentraties die de op Europees niveau toegestane maximumwaarden voor residuen (MRL’s) overschrijden.

In totaal werden 111 verschillende werkzame stoffen opgespoord, een stijging met 20 ten opzichte van 2020. Het bestrijdingsmiddel dat in 2021 het vaakst werd aangetroffen was benalaxyl, met een triest record van 144 voorvallen, waarvan 66 boven de Europese normen. Dit fungicide wordt voornamelijk toegepast op aardappelgewassen. Het regenachtige weer van dit seizoen en de wijziging van de wetgeving verklaren onder meer de grote aanwezigheid ervan. Benalaxyl is verboden sinds 3 april 2021 met een respijtperiode tot 5 oktober 2021.
We hopen dus dat benalaxyl er in 2022 niet meer zal zijn… Maar een verbod is niet altijd voldoende. In het jaar 2021 werden namelijk 20 verboden stoffen opgespoord, waarvan sommige al meer dan 15 jaar verboden zijn!

Verontreiniging door industrie

De blootstelling aan verontreiniging blijft niet beperkt tot bestrijdingsmiddelen. Op één industrieterrein werden concentraties PAK’s (polycyclische aromatische koolwaterstoffen), dioxines en furanen gemeten die drie keer zo hoog waren als de maximaal toegestane grenswaarden. In het algemeen bleken de loodconcentraties ook 3 keer hoger te zijn in industriegebieden. Koper en zink zijn de zware metalen die het meest in het milieu voorkomen.

Actie ondernemen om uw omgeving te verbeteren

De via biomonitoring verkregen gegevens worden gebruikt als kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren, die het mogelijk maken gerichte verbeteringsacties te ondernemen.
Het in bepaalde perioden van het jaar geconstateerde gebrek aan bloemen heeft geleid tot gerichte verbeteringen door onze partners, die hun gemaaide gazons hebben omgevormd tot perken met diverse en lokale planten, waaronder fruitbomen, meerstammige bomen, enz. en de grootste oppervlakten hebben omgevormd tot bloeiende weiden.
De gehalten aan captan, een fungicide dat vooral op fruitbomen wordt toegepast, werden tot 50 maal verlaagd op plaatsen waar samenwerking met fruittelers en de gemeente tot stand werd gebracht. Het experiment was zo succesvol dat het dit jaar wordt herhaald met aardappeltelers.
Dit jaar zijn meer dan 30 sites gelabeliseerd, wat een verdubbeling is van het aantal sites dat in 2020 werden gelabeliseerd.
Door plaatselijk te handelen, verbetert elke partner de biodiversiteit wereldwijd. Samen kunnen we waarde creëren met biodiversiteit als oplossing! Proficiat aan onze partners voor hun voortdurende inspanningen, en welkom aan degenen die zich bij ons aansluiten in 2022!

article suivant